Kim loại phi kim là gì? Đặc điểm, phân loại và vai trò quan trọng

Khi học hóa học, bạn sẽ thường xuyên bắt gặp khái niệm phi kim. Vậy phi kim là gì, có đặc điểm nào nổi bật và được phân loại như thế nào? Những thông tin dưới đây Công ty thu mua Phế Liệu Thành Long sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nhóm nguyên tố đặc biệt này.

Phi kim là gì?

Câu hỏi phi kim là chất nào luôn khiến nhiều người phải tò mò. Phi kim là các nguyên tố hóa học thường nằm ở vùng bên phải bảng tuần hoàn và thường xuất hiện dưới dạng phân tử gồm hai nguyên tử. Chúng có khả năng nhận electron rất dễ dàng trong các phản ứng hóa học, ngoại trừ nguyên tố hydro.

Phần lớn phi kim không có khả năng dẫn điện, tuy nhiên một vài nguyên tố như cacbon lại sở hữu đặc tính riêng biệt, có thể dẫn điện trong một số cấu trúc đặc thù.

Các loại phi kim gồm những chất nào?

Việc phân biệt ranh giới rõ ràng giữa phi kim và kim loại vẫn là vấn đề gây nhiều tranh cãi, do sự tồn tại của các nguyên tố á kim nằm ở khu vực chuyển tiếp giữa hai nhóm này. Vậy phi kim là chất gì? Về cơ bản, phi kim bao gồm các nhóm chất như sau:

• Các khí hiếm như heli, neon, argon…
• Nhóm halogen gồm flo, clo, brom, iot…
• Những phi kim quen thuộc như cacbon, nitơ, oxy, photpho, lưu huỳnh, selenium.

Bên cạnh đó, một số nguyên tố như bo, silic và germani thường được xem là á kim.

Những đặc điểm vật lý nổi bật của phi kim

Nhiều người thường không biết phi kim gồm những nguyên tố nào hay phi kim là những chất nào. Ở nhiệt độ thường trong vật lý, các nguyên tố phi kim tồn tại ở ba trạng thái khác nhau:

• Dạng rắn như cacbon, lưu huỳnh và photpho.
• Dạng lỏng tiêu biểu là brom (Br2).
• Dạng khí bao gồm oxy, clo, hidro và nitơ.

Đa số phi kim không dẫn điện, không truyền nhiệt tốt và có nhiệt độ nóng chảy thấp. Một số nguyên tố phi kim như clo (Cl2), brom (Br2) và iot (I2) còn có đặc tính độc hại cần lưu ý.

Xem thêm: Hé lộ các kim loại dẫn điện mạnh được sử dụng phổ biến

Một số phản ứng hóa học đặc trưng của phi kim

Hiểu được thế nào là phi kim, bạn sẽ biết được các phản ứng hoá học của nó. Phi kim sở hữu nhiều đặc điểm vật lý riêng biệt giúp phân biệt chúng với các nguyên tố khác. Dưới đây là một số đặc điểm vật lý tiêu biểu của nhóm nguyên tố này mà bạn nên biết:

Phản ứng giữa phi kim và kim loại

Oxi phản ứng với kim loại để tạo ra các hợp chất oxit kim loại:

Ví dụ:

• 3Fe + 2O2 → Fe3O4
• 4Al + 3O2 → 2Al2O3

Ngoài ra, nhiều nguyên tố phi kim cũng tác dụng với kim loại, tạo thành các muối mới:

• 2Fe + 3Cl2 → 2FeCl3
• Fe + S → FeS

Kết luận: Khi kết hợp với kim loại, phi kim thường sinh ra muối hoặc oxit.

Phản ứng của phi kim với hidro

• Oxi kết hợp với hidro tạo ra nước ở dạng hơi: 2H2 + O2 → 2H2O
• Clo cũng phản ứng với hidro để tạo khí hidroclorua không màu: H2 + Cl2 → 2HCl
• Khí HCl hòa tan trong nước sẽ tạo thành dung dịch axit clohidric: HCl + H2O → HCl (dung dịch)

Kết luận: Phi kim phản ứng với hidro tạo thành các hợp chất khí đặc trưng.

Phản ứng của phi kim với oxi

• Lưu huỳnh khi cháy trong không khí phản ứng với oxi tạo ra lưu huỳnh dioxit: S + O2 → SO2
• Photpho tác dụng với oxi dư tạo thành diphotpho pentaoxit: 4P + 5O2 → 2P2O5
• Cacbon cháy trong oxi tạo ra cacbon dioxit: C + O2 → CO2

Kết luận: Nhiều phi kim như cacbon, lưu huỳnh, photpho thường phản ứng với oxi để sinh ra oxit axit.

Vai trò và ứng dụng của phi kim trong đời sống hàng ngày

Phi kim không chỉ giữ vai trò quan trọng trong ngành hóa học mà còn có mặt rộng rãi trong đời sống và nhiều lĩnh vực công nghiệp. Từ các mặt hàng tiêu dùng hằng ngày đến ngành công nghiệp nặng, phi kim xuất hiện ở mọi nơi.

Mỗi loại phi kim có những đặc điểm riêng biệt, dẫn đến các ứng dụng đa dạng và đặc thù. Ví dụ, than chì được dùng làm lõi bút chì, còn kim cương, đây là một dạng đặc biệt của carbon được tạo ra dưới điều kiện áp suất và nhiệt độ cao được chế tác thành đồ trang sức có giá trị. 

Cụ thể:

• Brom thường được sử dụng trong sản xuất vật liệu chống cháy và xử lý nước trong hồ bơi, đồng thời có vai trò quan trọng trong y học, đặc biệt là trong điều trị ung thư và bệnh Alzheimer.
• Lưu huỳnh là thành phần chính để sản xuất axit sulfuric, thuốc diêm, thuốc súng, pháo hoa và bột giặt. Ngoài ra, lưu huỳnh còn được dùng trong thuốc trừ sâu, phân bón giúp cây phát triển, và trong ngành cao su để làm lốp xe.
• Oxi là yếu tố thiết yếu cho sự sống, tham gia vào quá trình hô hấp của người và động vật. Ở những môi trường thiếu oxy như dưới biển sâu hay trong hầm mỏ, bình oxy được sử dụng để cung cấp khí. Oxi cũng là chất xúc tác đốt cháy nhiên liệu và dùng trong luyện gang thép nhằm tăng nhiệt độ và nâng cao chất lượng sản phẩm.
• Nito là một phi kim phổ biến trong tự nhiên, có nhiều ứng dụng quan trọng như hỗ trợ hàn đường ống, bơm lốp cho ô tô và máy bay, cũng như bảo quản thực phẩm đóng gói giúp kéo dài thời gian sử dụng.
• Clo thường được dùng để khử trùng nước sinh hoạt, tẩy trắng vải và tham gia vào quy trình sản xuất các loại nhựa.

Xem thêm: Kim loại dẻo là gì? Top 5 kim loại dẻo nhất hiện nay có thể bạn chưa biết

Trên đây là những thông tin cơ bản giúp bạn hiểu rõ hơn về phi kim là gì và phi kim là những nguyên tố nào cũng như vai trò quan trọng của chúng trong cuộc sống cũng như công nghiệp. Nếu bạn cần thu mua hoặc xử lý phế liệu phi kim an toàn, hãy liên hệ Phế Liệu Thành Long – đơn vị uy tín, chuyên nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực phế liệu.